De huid is een prachtig en megagroot zichtbaar orgaan dat talloze mechanismen heeft om zichzelf en de interne wereld van ons lichaam te beschermen tegen de buitenwereld. De zuurgraad (pH) ofwel de zuurmantel is daar een belangrijk onderdeel van, net als het microbioom en het immuunsysteem van de huid. Een vaak vergeten onderdeel van de huidafweer is de rol van sebum ofwel de talg in de huid.
Talg heeft vaak – onterecht – een negatief imago. Zo weten we dat een overmatige talgproductie een rol speelt bij huidaandoeningen zoals acne, bij kan dragen aan een vettige uitstraling van de huid en ook aan het ontstaan van papels en pustels ofwel huidontstekingen. Ook een tekort van talg kan vervelende huidklachten geven zoals een gevoelige en te droge huid dat vaak leidt tot een geïrriteerd, jeukerig en/of strak gevoel in de huid.
Sebum bevat talloze vetten en vetzuren die invloed hebben op de huid pH (zuurgraad). Tegelijkertijd draagt sebum ook bij aan de afweer tegen pathogene microben, aan het immuunsysteem en aan een gezonde huidbarrière. Bij atopische dermatitis (AD) blijkt de sebum samenstelling af te wijken ten opzichte van sebum in een gezonde huid. Zo draagt een tekort aan sapienezuur bij AD bij aan een verhoogde groei van de bacterie Staphylococcus aureus en gist Candida albicans. Applicatie van sapienezuur op de door S. aureus geïnfecteerde huid blijkt deze bacterie juist te remmen en de bijbehorende klachten te verminderen. Tevens heeft sapienezuur een gunstige invloed op de balans tussen de S. epidermidis en S. aureus op de huid.
Hierna volgt een opsomming van een aantal functies van sebum en een toelichting.
12 functies van sebum in de huid:
1) Bijdragen aan een gezonde (lage) huid pH en zuurmantel.
2) Bijdragen aan hydratatie van de huid.
3) Bijdragen aan Trans Epidermaal Water verlies (TEWL) in stratum corneum.
4) Bijdragen aan huidbarrière in stratum corneum.
5) Handhaving gezond huidmicrobioom.
6) Antimicrobiële afweer tegen bacteriën en schimmels.
7) Heeft pro- en anti-inflammatoire rol (ofwel remmen en activeren ontstekingen).
8) Speelt rol in aangeboren afweersysteem in de huid via hBD2.
9) Zorgt voor activatie van TLR 2 in huid door palmitinezuur in voeding.
10) Bescherming tegen straling, met name tegen UV-B.
11) Betrokken bij thermoregulatie van de huid.
12) Aanleveren vitamine E aan het huidoppervlak (tegen oxidatieve stress).
Ad 1) Niet alleen externe factoren kunnen de huid pH beïnvloeden, denk hierbij aan – intensief – contact met water zoals door langdurig douchen of door pH verstorende huidproducten. Een gezonde samenstelling van talg draagt bij aan een juiste zuurgraad van de huid en heeft mede hierdoor ook een essentiële rol in de handhaving van ons huidmicrobioom. De via voeding binnengekregen vetten en vetzuren dragen bij aan en hebben invloed op de samenstelling van sebum. Daarmee heeft ook voeding een belangrijke invloed op de huid pH.
Ad 2-3-4) Een gezonde lipide filmlaag ofwel de huidvetten op de huid zorgt ervoor dat de huid geen onnodig vocht kan verliezen. Dit draagt bij aan een gezonde TEWL en een gezonde huidbarrière in de bovenste huidlagen.
Ad 5) Gezonde huidmicroben gedijen goed bij een gezonde huid pH, terwijl andere vaak ongunstige microben zoals schimmels en sommige bacteriën – juist beter kunnen overleven en zelfs meer kunnen gaan groeien bij een voor de huid ongunstige (te lage of te hoge) pH. Bij atopische dermatitis (AD) blijkt de sebum samenstelling af te wijken ten opzichte van sebum in een gezonde huid. Zo blijkt een tekort aan sapienezuur, een heel belangrijk huidvetzuur, bij AD bij te dragen aan een verhoogde groei van de bacterie Staphylococcus aureus en gist Candida albicans. Applicatie van sapienezuur op de door S. aureus geïnfecteerde huid blijkt deze bacterie juist te remmen en de bijbehorende klachten te verminderen. Tevens heeft sapienezuur een gunstige invloed op de balans tussen de S. epidermidis en S. aureus op de huid.
Ad 6) Verschillende vetten en vetzuren hebben een eigen specifieke antimicrobiële werking in de huid. Zo werkt sapienezuur tegen o.a. S. aureus en de C. albicans, en werkt palmitinezuur tegen C. acnes (voorheen P. acnes).
Ad 7) Vetzuren en vetten in talg kunnen ofwel een ontstekingsremmende werking hebben zoals cyclic phosphatidic acid (cPA), α-linoleenzuur (omega-3), ofwel ontstekingsbevorderend zijn zoals linolzuur (LA ofwel omega-6), mystirinezuur en palmitinezuur.
Ad 8) Palmitinezuur in talg draagt bij aan expressie van het afweereiwit humaan-Betadefensin-2 (hBD2) en speelt zo een rol in het aangeboren afweersysteem van de huid. Ad 9) Palmitinezuur in voeding zorgt voor een directe activering van Toll-like receptor TLR2 in de huid.
Ad 12) Talg en talgklieren werken als transportmechanisme om de tegen oxidatieve stress beschermende krachtige antioxidant vitamine E naar het huidoppervlak te brengen. Daarmee draagt sebum bij aan bescherming tegen oxidatieve stress.
Wil je meer weten over de rol van sebum, de sebogenese ofwel de geboorte van talg, de lipogenese (geboorte van vet), welke vetten en vetzuren in sebum zitten en wat hun functie is? Al dit soort wetenschappelijk onderbouwde informatie en nog veel meer over de huid, huid pH, huid immuunsysteem, de rol van ons microbioom en de relatie tussen de huid en de darmen, is te lezen in mijn boek ‘De huid-darm connectie’. Het boek is te bestellen via de SHOP op mijn website www.huid-darm.nl of wellicht te lenen in de bibliotheek.
PS. Wil je mijn blog delen in jouw netwerk, zodat ook andere mensen met huidproblemen hiervan leren?? Je kan dit heel eenvoudig doen door op een van onderstaande knoppen te klikken. Veel dank hiervoor!
"Een gezonde huid van buiten en van binnenuit!"
Marcelline Goyen
Huidtherapeut BHS & Darmtherapeut